ชื่อแหล่งเรียนรู้ ผ้าไหมมัดหมี่
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ผ้าไหมมัดหมี่
สถานที่ตั้ง
บ้านเลขที่ 30 หมู่ที่ 4 บ้านโสกนกไก่นาง ตำบลโนนป่าซาง อำเภอผาขาว จังหวัดเลย
กิจกรรมที่ให้บริการ
คิดลาย การทอผ้าไหมมัดหมี่
วันเวลาที่ให้บริการ
ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30 - 17.00 น.
ค่าใช้จ่ายในการเข้าร่วมกิจกรรม
ขึ้นอยู่กับลายอ่านยาก อ่านง่าย
ผู้รับผิดชอบ
นางเข็มมา นาสมวงษ์
วุฒิการศึกษา จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
อาชีพ เกษตรกรรม
เกิด วันที่ 10 มิถุนายน 2492
ประโยชน์ที่ใช้สอย
ตัดชุดต่างๆ ทำผ้าปูโต๊ะ ชาวต่างชาตินิยมซื้อไปทำผ้าม่านในบ้าน
วัตถุดิบที่ใช้
1.เส้นไหม
2.สีเคมี ที่ใช้ด่อง และย้อมผ้าไหม
นำมาจาก
เกษตรในพื้นที่ และภูมิปัญญาเลี้ยงไหมเอง
แรงงาน
ขึ้นอยู่กับลายมัดหมี่ 1 ลาย/ 1 คน มัด การทอก็ต้องใช้คนที่มีความชำนาญพิเศษลาย
ผลิตภัณฑ์จัดอยู่ในประเภท
ผ้าและเครื่องแต่งกาย
ประเภท
กลุ่มผู้ผลิตชุมชน
ประวัติความเป็นมา
ผ้าไหมเป็นหัตกรรมพื้นบ้านที่มีลักษณะพิเศษ ทั้งสีสันลวดลาย อ่อนช้อย สวยงาม ที่บ่งบอกถึงความเป็นไทยเป้นเอกลักษณ์ยากที่จะหาชนชาติใดเลียนแบบได้ เป็นศิลปะที่เรียนรู้จากประสบการณ์ การสังเกต การบอก การลองปฏิบัติ แล้วจำ เป็นการถ่ายทอดสืบสานความรู้ของบรรพบุรุษให้กับอนุชนรุ่นหลัง การทอผ้าของนางเข็มมา นาสมวงษ์ ได้เรียนรู้และได้รับการถ่ายทอดมาจาก นางเขียน อาชาเขียว เพื่อนบ้านที่อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ซึ่งถือเป็นครูคนแรกที่ได้ถ่ายทอดวิชาความรู้ด้านการทอผ้าไหมให้ ด้วยความใฝ่รู้ ใฝ่อยากเรียนของนางเข็มมา นาสมวงษ์เอง และได้มีความรู้ทอผ้าติดตัวมาจนเท่าทุกวันนี้ การนำเสนอข้อมูล
วิธีการทอ
การทอผ้าไหมของนางเข็มมา นาสมวงษ์ จะทอด้วยกี่พื้นเมือง ซึ่งมีวิธีการและขั้นตอน ดังนี้
1.นำรังไหมที่ได้จากการเลี้ยง ประมาณ 28 30 วัน มาสาวไหมเพื่อให้ได้เส้นใยไหม ด้วยอุปกรณ์ สาวไหมที่เรียกว่า หม้อหลอก ซึ่งประกอบด้วย เตาไฟ หม้อ พวง และไม้หีบ
2. เมื่อได้เส้นไหมแล้วก็นำนำไปฟอกกาวเพื่อให้กาวที่ติดกับเส้นไหมหลุดออกมาให้หมด ชาวบ้านเรียกว่าด่องไหม
3.นำเส้นไหมที่ฟอกกาวแล้วไปกอใส่กี่ แล้วนำไปแกว่งไหมเพื่อให้เส้นไหมกลม เรียบลื่น
4.นำเส้นไหมไปฟอกด่างเพื่อให้เส้นไหมเป็นสีนวลแล้วนำมามัดด้วยเชือกฟางเป็นลวดลายตามจินตนาการ เสร็จแล้วจึงนำไปย้อมสี จนกว่าจะได้ ลวดลายและสีสันครบ ซึ่งอย่างน้อยแล้วในขั้นตอนนี้จะทำการมัดแล้ว
ย้อมอยู่ประมาณ 4 7 ครั้ง เรียกว่ามัดหมี่ เทคนิคในขั้นตอนนี้ก็คือ การมัดเชือกฟางนั้นต้องมัดให้แน่น เพราะถ้าไม่แน่นแล้ว สีที่แย้มแต่ละสีจะลามกินกันทำให้ลายผ้าที่ทอออกมาแล้วไม่สวยงาม
5.นำเส้นไหมที่มัดลายเสร็จแล้วไปปั่นใส่หลอดด้าย เพื่อเตรียมการนำไปทอเป็นผืนผ้าต่อไป
|